Περί της απουσίας της «ταξικής συνείδησης»
Κάποτε ο αδερφός μου , σε μία συζήτηση που είχαμε , πολιτικού περιεχομένου , μου είπε πως οι άνθρωποι δεν έχουν ταξική συνείδηση , αναφερόμενος κύρια στους «εργάτες» , συνεπώς είναι ακόμα πιο δύσκολη η πραγμάτωση μιας κοινωνικής επανάστασης . Εκείνη την στιγμή μου ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αποδεχθώ κάτι τέτοιο όντας ακόμα κομουνιστής και «φανατικός» της μαρξιστικής ιδεολογίας , με τα λίγα που κατείχα γι’ αυτήν . Με τα χρόνια όμως η άποψή μου έχει αλλάξει τόσο πολύ που όχι μόνο πιστεύω στην πλήρη απουσία της ταξικής συνείδησης από ορισμένες τάξεις αλλά την θεωρώ και βασικό λόγο αδράνειας απέναντι στο υπάρχον πολιτικό και κατ’ επέκταση οικονομικό σύστημα[1] .
Στο ερώτημα «τι είναι ταξική συνείδηση» θα αναφέρω τον «ορισμό» του Προυντόν που μας λέει πως το άτομο πρέπει να έχει συνείδηση του εαυτού του , της αξιοπρέπειάς του , της αξίας του ,της θέσης που κατέχει στην κοινωνία αλλά και την αξία της ίδιας της θέσης στην ιεραρχία της κοινωνίας , του ρόλου που παίζει , των σκοπών στους οποίους μπορεί πολύ σωστά να αποβλέπει , και των συμφερόντων τα οποία εκπροσωπεί ή ενσαρκώνει[2] . Το υποκείμενο συνεπώς γίνεται κομμάτι ενός συνόλου συνειδητά , επιβεβαιώνει την συνακόλουθη «ιδέα» και εργάζεται για την πραγμάτωσή της . Εφόσον εκπληρώνει αυτούς τους όρους θεωρείται ως πολιτικά ικανό .Αποδεχόμενος τα παραπάνω θέτω τα εξής ερωτήματα : 1) Τα άτομα στην σχέση τους με το κράτος και την κοινωνία έχουν συνείδηση του εαυτού τους ώστε να υπάγονται σε ένα σύνολο και ταυτόχρονα να ξεχωρίζουν από άλλα παρόμοια σύνολα ; 2) Το σύνολο στο οποίο υπάγονται έχει «ιδέα» και αν «ναι» ποια είναι αυτή και τι σχέση έχει με το κράτος και την παγκόσμια τάξη ;
3) Μπορούν τα άτομα να αντλήσουν από αυτή την ιδέα πρακτικά συμπεράσματα που αφορούν την οργάνωση της κοινωνίας ώστε αν έρθουν στην εξουσία να αναπτύξουν νέα πολιτική τάξη ;
Ξεκινώντας ανάποδα , θα αναφέρω το ποιες τάξεις έχουν κατά την γνώμη μου «ταξική συνείδηση» (πολιτική ικανότητα) , δηλαδή πληρούν και τους τρεις παραπάνω όρους , κάτι που τις καθιστά πολιτικά ικανές , και γι’ αυτό τον λόγο πήραν την εξουσία στα χέρια τους πριν από δύο αιώνες και βρίσκονται σε αυτήν μέχρι και σήμερα : οι επιχειρηματίες και οι κυβερνητικοί – πολιτικοί . Ο κύριος στόχος της πρώτης «ομάδας» είναι να καταφέρει να δαμάσει με διάφορους τρόπους το «κτήνος» , όπως θα έλεγε και ο Χιουμ , που γίνεται όλο και πιο επικίνδυνο αφού ζητά συνεχώς περισσότερα . Πρέπει να είναι συσπειρωμένοι ώστε «να κατανικήσουν την συνεχώς αυξανόμενη ισχύ του»[3] και να προστατεύσουν την «ιδέα» τους , που για την συγκεκριμένη ομάδα είναι το κέρδος . Μία καθαρά μαρξιστική θέση , αλλά από την ανάποδη ! Βοηθό στην επίτευξη του στόχου αυτού έχουν τους πολιτικούς ,που πολλές φορές προέρχονται και αυτοί από την ίδια ομάδα . Η προσπάθεια των πολιτικών έγκειται στο να πείσουν τον κόσμο πως δεν υπάρχουν τάξεις , πως είμαστε όλοι το ίδιο και πως δουλεύουμε όλοι για έναν κοινό στόχο που είναι μία καλύτερη κοινωνία . Σίγουρα έχουν μελετήσει τους κλασσικούς θεωρητικούς της αναρχίας ! Θέλουν να μας πείσουν πως οι επιχειρηματίες ενδιαφέρονται όχι μόνο για την επιχείρησή τους αλλά κύρια για τους εργαζόμενους σε αυτές . «Όλοι εργαζόμενοι είμαστε και πρέπει να δουλεύουμε για το καλό της εταιρείας . Αν η εταιρεία πάει καλά θα ωφεληθείτε πρώτα εσείς» . Κλασική ατάκα , που έχω ακούσει άπειρες φορές αλλά παρ’ όλα αυτά παίρνω τον ίδιο μισθό εδώ και πέντε χρόνια . Σε ότι αφορά τώρα την ικανότητα ανάπτυξης πολιτικής δεν χρειάζεται να αναλύσουμε τίποτα . Όχι μόνο υπάρχει αλλά μπορεί να ανανεώνεται και να μεταλλάσσεται συνεχώς , ώστε να μπορούν να μένουν στην εξουσία χωρίς ,ουσιαστικά , αντίπαλο . Αυτό που ενδιαφέρει είναι το γιατί οι υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες δεν έχουν πολιτική ικανότητα («ταξική συνείδηση») .
[1] : Υπάρχουν αρκετοί διανοούμενοι που υποστηρίζουν ότι πλέον δεν υπάρχουν τάξεις στην κοινωνία . Η άποψη αυτή είναι σεβαστή αλλά αφού δεν είναι αυτό το ζητούμενο στο κείμενο συνεχίζουμε με την ύπαρξη των τάξεων ως δεδομένο .
[2] : «Ιδιοκτησία και επανάσταση , Δοκίμια» , σελ. 18 , εκδόσεις «Ελεύθερος τύπος»
[3] : Φράση του Τσόμσκι : «Η χειραγώγηση των μαζών» ,σελ 108 , Δ΄ έκδοση , εκδόσεις «Scripta»
Κάποτε ο αδερφός μου , σε μία συζήτηση που είχαμε , πολιτικού περιεχομένου , μου είπε πως οι άνθρωποι δεν έχουν ταξική συνείδηση , αναφερόμενος κύρια στους «εργάτες» , συνεπώς είναι ακόμα πιο δύσκολη η πραγμάτωση μιας κοινωνικής επανάστασης . Εκείνη την στιγμή μου ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αποδεχθώ κάτι τέτοιο όντας ακόμα κομουνιστής και «φανατικός» της μαρξιστικής ιδεολογίας , με τα λίγα που κατείχα γι’ αυτήν . Με τα χρόνια όμως η άποψή μου έχει αλλάξει τόσο πολύ που όχι μόνο πιστεύω στην πλήρη απουσία της ταξικής συνείδησης από ορισμένες τάξεις αλλά την θεωρώ και βασικό λόγο αδράνειας απέναντι στο υπάρχον πολιτικό και κατ’ επέκταση οικονομικό σύστημα[1] .
Στο ερώτημα «τι είναι ταξική συνείδηση» θα αναφέρω τον «ορισμό» του Προυντόν που μας λέει πως το άτομο πρέπει να έχει συνείδηση του εαυτού του , της αξιοπρέπειάς του , της αξίας του ,της θέσης που κατέχει στην κοινωνία αλλά και την αξία της ίδιας της θέσης στην ιεραρχία της κοινωνίας , του ρόλου που παίζει , των σκοπών στους οποίους μπορεί πολύ σωστά να αποβλέπει , και των συμφερόντων τα οποία εκπροσωπεί ή ενσαρκώνει[2] . Το υποκείμενο συνεπώς γίνεται κομμάτι ενός συνόλου συνειδητά , επιβεβαιώνει την συνακόλουθη «ιδέα» και εργάζεται για την πραγμάτωσή της . Εφόσον εκπληρώνει αυτούς τους όρους θεωρείται ως πολιτικά ικανό .Αποδεχόμενος τα παραπάνω θέτω τα εξής ερωτήματα : 1) Τα άτομα στην σχέση τους με το κράτος και την κοινωνία έχουν συνείδηση του εαυτού τους ώστε να υπάγονται σε ένα σύνολο και ταυτόχρονα να ξεχωρίζουν από άλλα παρόμοια σύνολα ; 2) Το σύνολο στο οποίο υπάγονται έχει «ιδέα» και αν «ναι» ποια είναι αυτή και τι σχέση έχει με το κράτος και την παγκόσμια τάξη ;
3) Μπορούν τα άτομα να αντλήσουν από αυτή την ιδέα πρακτικά συμπεράσματα που αφορούν την οργάνωση της κοινωνίας ώστε αν έρθουν στην εξουσία να αναπτύξουν νέα πολιτική τάξη ;
Ξεκινώντας ανάποδα , θα αναφέρω το ποιες τάξεις έχουν κατά την γνώμη μου «ταξική συνείδηση» (πολιτική ικανότητα) , δηλαδή πληρούν και τους τρεις παραπάνω όρους , κάτι που τις καθιστά πολιτικά ικανές , και γι’ αυτό τον λόγο πήραν την εξουσία στα χέρια τους πριν από δύο αιώνες και βρίσκονται σε αυτήν μέχρι και σήμερα : οι επιχειρηματίες και οι κυβερνητικοί – πολιτικοί . Ο κύριος στόχος της πρώτης «ομάδας» είναι να καταφέρει να δαμάσει με διάφορους τρόπους το «κτήνος» , όπως θα έλεγε και ο Χιουμ , που γίνεται όλο και πιο επικίνδυνο αφού ζητά συνεχώς περισσότερα . Πρέπει να είναι συσπειρωμένοι ώστε «να κατανικήσουν την συνεχώς αυξανόμενη ισχύ του»[3] και να προστατεύσουν την «ιδέα» τους , που για την συγκεκριμένη ομάδα είναι το κέρδος . Μία καθαρά μαρξιστική θέση , αλλά από την ανάποδη ! Βοηθό στην επίτευξη του στόχου αυτού έχουν τους πολιτικούς ,που πολλές φορές προέρχονται και αυτοί από την ίδια ομάδα . Η προσπάθεια των πολιτικών έγκειται στο να πείσουν τον κόσμο πως δεν υπάρχουν τάξεις , πως είμαστε όλοι το ίδιο και πως δουλεύουμε όλοι για έναν κοινό στόχο που είναι μία καλύτερη κοινωνία . Σίγουρα έχουν μελετήσει τους κλασσικούς θεωρητικούς της αναρχίας ! Θέλουν να μας πείσουν πως οι επιχειρηματίες ενδιαφέρονται όχι μόνο για την επιχείρησή τους αλλά κύρια για τους εργαζόμενους σε αυτές . «Όλοι εργαζόμενοι είμαστε και πρέπει να δουλεύουμε για το καλό της εταιρείας . Αν η εταιρεία πάει καλά θα ωφεληθείτε πρώτα εσείς» . Κλασική ατάκα , που έχω ακούσει άπειρες φορές αλλά παρ’ όλα αυτά παίρνω τον ίδιο μισθό εδώ και πέντε χρόνια . Σε ότι αφορά τώρα την ικανότητα ανάπτυξης πολιτικής δεν χρειάζεται να αναλύσουμε τίποτα . Όχι μόνο υπάρχει αλλά μπορεί να ανανεώνεται και να μεταλλάσσεται συνεχώς , ώστε να μπορούν να μένουν στην εξουσία χωρίς ,ουσιαστικά , αντίπαλο . Αυτό που ενδιαφέρει είναι το γιατί οι υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες δεν έχουν πολιτική ικανότητα («ταξική συνείδηση») .
[1] : Υπάρχουν αρκετοί διανοούμενοι που υποστηρίζουν ότι πλέον δεν υπάρχουν τάξεις στην κοινωνία . Η άποψη αυτή είναι σεβαστή αλλά αφού δεν είναι αυτό το ζητούμενο στο κείμενο συνεχίζουμε με την ύπαρξη των τάξεων ως δεδομένο .
[2] : «Ιδιοκτησία και επανάσταση , Δοκίμια» , σελ. 18 , εκδόσεις «Ελεύθερος τύπος»
[3] : Φράση του Τσόμσκι : «Η χειραγώγηση των μαζών» ,σελ 108 , Δ΄ έκδοση , εκδόσεις «Scripta»
Συμπλήρωσε το κείμενο όπως πιστεύεις γράφοντας στα σχόλια και εγώ θα το αναρτήσω ως συνέχεια ή αντίλογο βάζοντας το όνομα που θα μου δώσεις.
Καλή ανάλυση κάνεις για την απουσία ταξικής συνείδησης. Να συμπληρώσω μόνο πως, κατά την άποψη μου, μεγάλο μέρος της εργατικής τάξης έχει ταξική συνείδηση…αλλά ντρέπεται για την τάξη του και οι προσπάθειες του κατευθύνονται ώστε να φύγουν από αυτή την τάξη και να ενταχθούν στην αστική τάξη. Π.χ. οι Έλληνες δεν τα έχουν με τον Βουλγαράκη γιατί έκλεψε το δημόσιο, αλλά γιατί δεν είναι αυτοί στη θέση του. Συμφωνώ πως η οικονομική συνιστώσα προηγείται της πολιτικής. Αλλά είναι δύσκολο (για να μη πω ακατόρθωτο) οι οικονομικές συνθήκες να μετατραπούν έτσι ώστε να επωφελείται από τον πλούτο του πλανήτη μας ολόκληρη η ανθρωπότητα. Και αυτό συμβαίνει γιατί (όπως έχει αναφέρει ο Κορνήλιος, που τόσο συχνά χρησιμοποιείς ), ο άνθρωπος …μάλλον δεν είναι καλό ζώο.
ΑπάντησηΔιαγραφή