Βία : αναπόφευκτο μέσο ;

1. Κίνημα και αντιεξουσιαστές

Το «κίνημα» , αν και επανειλημμένα έχω πει πως δεν συμφωνώ με τον όρο , αντιπροσωπεύει μια ανανέωση του τρόπου διαμαρτυρίας , απέναντι σε πρακτικές της εξουσίας . Δεν είναι φοιτητικό , ούτε ταξικό , ούτε κομματικό . Υποστηρίζω πως μέρος του «κινήματος» , το οποίο είναι κατά βάση «πολιτικό» αποτελούν και οι λεγόμενοι «αντιεξουσιαστές» στους οποίους αποδίδονται και τα επεισόδια . Το να είσαι αντιεξουσιαστής , είναι πολιτική θέση , όπως ακριβώς το να είσαι «a politic» όπως λέγεται πως είναι οι περισσότεροι που συμμετέχουν στο «κίνημα» .

Το ζητούμενο για το «κίνημα» ήταν από την αρχή η εξάλειψη της βίας από τις πρακτικές του . Το θεμιτό είναι να ασκείται βία , μόνο με παθητική μορφή , αν και εφόσον χρειάζεται όπως για παράδειγμα ο αποκλεισμός της βουλής ή η απεργία . Δεν πρέπει να εκφράζει κανένα είδος βίας , το οποίο περνά πέρα από την παθητική αντίσταση . Αυτό κατά την άποψή μου είναι ιστορικό , θεωρητικό και πολιτικό λάθος. Σε καμία περίπτωση βέβαια δεν θέλω η βία να είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο θα χτιστεί μια νέα κοινωνία . Χρειάζεται όμως να υπάρχει ως το αντίστοιχο «όπλο επάνω στο τραπέζι» . Προφανώς και συμφωνώ με τους προπηλακισμούς και τις αποδοκιμασίες απέναντι σε βουλευτές , αφού αυτοί μπορούν να ασκήσουν διαφορετικών ειδών βία νόμιμα με την άδεια που τους δίνει το κράτος , ενώ οι άνθρωποι μόνο σωματική βία και παράνομη . Αυτό είναι κάτι που θέλει περισσότερη ανάλυση αλλά δεν είναι του παρόντος .  

Η βία είναι κάτι που συμβαίνει , κάτι που ανήκει στις ανθρώπινες σχέσεις . Μία ανθρώπινη σχέση μπορεί να είναι βίαιη , όχι γιατί το θέλει κάποιος , αλλά γιατί είναι ένα γεγονός , όπως το να γεννιέσαι ή να πεθαίνεις . «Η βία έχει την ίδια απελπισμένη και αυθαίρετη πραγματικότητα με τη ζωή : βία της μιζέριας ή βία της μοναξιάς , της εκμετάλλευσης ή του πολέμου»(Negri) .Το να προσπαθείς να διώξεις τη βία από μία πολιτική συζήτηση, είναι σαν να πιστεύεις πως μπορείς να μην τρως ή να μην κοιμάσαι. Είτε μας αρέσει είτε όχι , η βία είναι μέρος της ανθρώπινης πραγματικότητας .

Ποιος είναι ο σκοπός της εργαλειακής χρήσης της βίας από την εξουσία ; Το να «θανατώσει» . Να θανατώσει όνειρα , προοπτικές , ιδέες , πιστεύω , το μέλλον σου, οδηγώντας έτσι μέχρι το τελευταίο στάδιο που είναι το να σε θανατώσει και βιολογικά , αφού η ζωή σου δεν έχει πλέον κανένα απολύτως νόημα . Η άσκηση βίας διαφορετικών μορφών και όχι μόνο η σωματική , είναι αυτή που μπορεί να σε κάνει να πιστέψεις πως το σώμα σου είναι το μοναδικό εργαλείο εναντίον της εξουσίας , συνεπώς είναι απόλυτα φυσιολογικό το να το διαθέσεις προκειμένου να την ανατρέψεις . «Αν γι’ αυτή (την εξουσία) η βία είναι η θεμελιώδης μορφή της προσταγής , μπορεί για μένα να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την απομάκρυνση του θανάτου»(Negri) . Είναι όμως δύσκολο για τους ανθρώπους να έχουν μία πραγματική ανάλυση για το τι είναι βία . Τις περισσότερες φορές , αντιπροσωπεύει κάτι άσχημο , απεχθές , λυπητερό , και κυρίως απευκταίο . Ορίζεται φαντασιακά ως το όπλο εκείνων που προστάζουν . Όταν όμως η μόνη έξοδος από αυτή την κοινωνία είναι η αντίσταση και η ανυπακοή , η άσκηση βίας είναι αναγκαία , και όχι βέβαια γιατί μας αρέσει . Είναι αναγκαία γιατί ποτέ μέχρι σήμερα η βία δεν συμβάδιζε τόσο κοντά με την επιθυμία οικοδόμησης ενός νέου κόσμου από την πλευρά των κυρίαρχων . Αυτός ο νέος κόσμος δεν είναι ούτε μπορεί να γίνει κατανοητός , με το να κάνουμε πως βία δεν υπάρχει . Όπου και να κοιτάξουμε , υπάρχει πόλεμος .

Σε ότι αφορά τώρα τους αντιεξουσιαστές , θα πω πως πιστεύω ότι ο τρόπος που αντέδρασαν ήταν εντελώς λάθος. Ακόμα και να παραδεχθούμε την καταφανή ύπαρξη προβοκάτσιας(βίντεο , φωτογραφίες ,κλπ) , αυτό δεν αναιρεί τον λανθασμένο τρόπο αντίδρασης . Η λογική της «μοναχικής εξέγερσης» μπορεί να αντιμετωπίζεται από πολλούς , και από μένα , ως ηθικά αποτελεσματική , αλλά είναι πολιτικά λανθασμένη και τις περισσότερες φορές χαμένη . Το να θέλεις να επιτεθείς μόνος σου στις αστυνομικές δυνάμεις , σημαίνει ότι στην πραγματικότητα θέλεις είτε να κερδίσεις την αναγνώριση , είτε να ακουστείς . Πρέπει να δούμε ποιος φταίει περισσότερο . Αυτός που εκτελεί την διαταγή ή αυτός που την δίνει ; Βέβαια , για να μην τρελαθούμε κιόλας , δεν πρέπει να έχουμε την ελπίδα ούτε και την ψευδαίσθηση πως μπορούν οι δυνάμεις καταστολής και τα σώματα ασφαλείας να εκδημοκρατιστούν . Πέρα όμως από αυτό , υποστηρίζω πως οποιαδήποτε αλλαγή ή ανασύνθεση ενός κινήματος πρέπει να είναι συλλογική . Εξηγώ :

Ο όγκος του πλήθους από μόνος του αποπνέει μια δύναμη . Η πραγματική «δύναμη» όμως , αναδύεται τη στιγμή που οι άνθρωποι ανταλλάσσοντας τις διαφορετικές προοπτικές τους σχετικά με τις κοινές υποθέσεις , παρεμβαίνουν στα δημόσια πράγματα αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες . Κάτι τέτοιο έχει ξεκινήσει με την εμφάνιση της συνέλευσης και μπορεί να γίνει ακόμα πιο δυνατό , αν οι συνελεύσεις γίνουν περισσότερες και σε διαφορετικές περιοχές . «Η δύναμη υφίσταται εκεί όπου οι άνθρωποι συγκροτούνται σε πολιτική κοινότητα : τη μόνη μορφή οργάνωσης που δεν υπάρχει αναγκαία και η οποία προσδιορίζεται από τις αρχές της αυτονομίας , της ισονομίας και της συναίνεσης , όπως αυτή η τελευταία επιτυγχάνεται μέσω της πειθούς και της ελεύθερης αντιπαράθεσης των διαφόρων και διαφορετικών απόψεων»(Arendt). Αντίστοιχα , η «δύναμη» είναι αυτή που στηρίζει τις κυβερνήσεις στις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες γιατί μπορεί να νομιμοποιήσει την όποια εκλεγμένη κυβέρνηση , αφού και εκεί οι άνθρωποι συγκροτούνται σε πολιτική κοινότητα , προκειμένου να αναδείξουν το Α ή το Β κόμμα . Από εδώ συνάγεται το συμπέρασμα , ότι όσο αυξάνεται η «δύναμη» του πλήθους , τόσο μειώνεται η «δύναμη» των κομμάτων και της εξουσίας . Αυτή η απώλεια της «δύναμης» είναι η βασική προϋπόθεση για την προσφυγή της εξουσίας στη βία και την καταστολή προκειμένου να εδραιώσει την κυριαρχία της . «Η βία εκδηλώνει την παρουσία της όποτε απουσιάζει η πραγματική δύναμη»(Arendt). Τη στιγμή που ο λαός θα αποσύρει την εμπιστοσύνη του αλλά και την συναίνεσή του απέναντι στους θεσμούς και τις πρακτικές της εξουσίας-κυβέρνησης , η τελευταία δεν νομιμοποιείται πλέον σε τίποτε. Οι εντολές ή οι διαταγές παύουν να εκτελούνται και τότε η βία θα έρθει αντιμέτωπη με την πραγματική δύναμη , και μοιραία η αποτελεσματικότητά της θα μειωθεί αισθητά .

Η θέση των αντιεξουσιαστών πρέπει να είναι εντός του κινήματος και όχι εκτός και πάνω από αυτό . Ο ρόλος που θα μπορούσαν να έχουν είναι διπλός : από τη μία μεριά πρέπει να είναι αυτοί που θα προστατέψουν το κίνημα από οποιαδήποτε προβοκάτσια, να αποτελούν δηλαδή ένα είδος περιφρούρησης του κινήματος . Από την άλλη μεριά , μπορούν με την εμπειρία που έχουν σε επεισόδια να βοηθήσουν τους υπόλοιπους σε οποιαδήποτε στιγμή χρειαστεί , γιατί το βέβαιο είναι ότι αν συνεχίσει να αυξάνεται η «δύναμη» του πλήθους , θα χρειαστεί . Ας καταλάβουμε όλοι , πως σε αυτή την προσπάθεια , δεν περισσεύει κανένας . Δεν πρέπει να πέσουμε στην παγίδα της εξουσίας που θέλει τις κοινωνικές δυνάμεις απέναντι τη μία από την άλλη και όχι δίπλα-δίπλα .

Οι αντιεξουσιαστές δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κάποιες περιθωριακές ομάδες που το μόνο που ξέρουν είναι να σπάνε τράπεζες και μάρμαρα . Σαφώς και εντός τους υπάρχουν παιδιά χωρίς εργασία , χωρίς προοπτική ή που μπορεί να έχουν μεγαλώσει μέσα στην πιο μαύρη μιζέρια . Μήπως όμως αντίστοιχες περιπτώσεις δεν υπάρχουν και εντός του κινήματος ; Όπως μέσα στο κίνημα υπάρχουν άνθρωποι με παιδεία , παιδιά μορφωμένα , με άποψη , έτσι υπάρχουν και στις τάξεις των αντιεξουσιαστών.    Σε καμία περίπτωση δεν αμαυρώνουν τις εκδηλώσεις του κινήματος παρά τη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλουν γι’ αυτό τα ΜΜΕ . (Δεν πρέπει να ξεχνάμε τα ρεπορτάζ για τους «μαύρους» που πουλάνε πράγματα παράνομα , για τις καντίνες που δεν κόβουν αποδείξεις , για το «άσχημο» πανό που λέει πως «η χούντα δεν τελείωσε το ‘73» , για τις φήμες περί «ατέρμονης μαστούρας» τις νύχτες , κλπ, κλπ).  Ο στόχος τους είναι να έλθουν σε σύγκρουση με τους θεσμούς και την καθεστηκυία τάξη(order) και πολιτική. Αν ο στόχος του κινήματος ,είναι η «άμεση δημοκρατία», τότε το κίνημα έρχεται αντιμέτωπο με τον σημαντικότερο θεσμό της πολιτικής και κατ’ επέκταση με την υπάρχουσα τάξη(order) , συνεπώς υπάρχει κοινός τόπος .